चीनच्या दुग्ध स्वावलंबनाकडे झालेल्या प्रगतीमुळे जागतिक दुग्ध निर्यातीवर परिणाम होत आहे. वाढलेल्या देशांतर्गत उत्पादनामुळे आणि कमी झालेल्या आयातीमुळे, चीन अजूनही अमेरिकन व्हे पावडरवर अवलंबून आहे, कारण त्यांचे चीज उत्पादन स्थिर आहे. या बदलांमुळे जागतिक दुग्ध व्यापाराची स्थिती बदलत आहे.
चीनच्या दुग्ध स्वावलंबनाची योजना: अलिकडच्या काही वर्षांत, चीनने दुग्ध स्वावलंबन वाढवण्यासाठी अनेक धोरणात्मक उपाययोजना केल्या आहेत:
- साठवण वाढवणे: सुमारे चार वर्षांपूर्वी, चीनने मोठ्या प्रमाणात दूध पावडरचा साठा करायला सुरुवात केली. यामुळे देशांतर्गत पुरवठा स्थिर राहावा आणि आयातीवरील अवलंबित्व कमी व्हावे, असा उद्देश होता.
- देशांतर्गत उत्पादनात वाढ: 2018-2019 मध्ये, चीनने दूध उत्पादन वाढवण्यासाठी एक विशेष धोरण लागू केले. यामुळे दूध उत्पादनात दरवर्षी 11 दशलक्ष मेट्रिक टनांची लक्षणीय वाढ झाली आहे.
दूध उत्पादनातील प्रगती: 2023 पर्यंत, चीनने 40.5 दशलक्ष मेट्रिक टन दूध उत्पादनाचे उद्दिष्ट गाठले, जे त्यांच्या नियोजित उद्दिष्टाच्या एका वर्षाआधीच साध्य झाले. यामुळे पाच वर्षांत अंदाजे 25 अब्ज पौंड दूध उत्पादनात वाढ झाली आहे. हे चीनच्या व्यापक कृषी धोरणाशी सुसंगत आहे, ज्यामुळे अन्न सुरक्षा वाढवणे आणि परदेशी दुग्ध उत्पादनांवरील अवलंबित्व कमी करणे यावर भर दिला जातो.
सारांश:
| परिमाण (मेट्रिक) | मूल्य |
| 2023 मधील वार्षिक दुग्ध उत्पादन | 40.5 दशलक्ष मेट्रिक टन |
| 5 वर्षांमध्ये उत्पादनात वाढ | 25 अब्ज पौंड दूध |
| स्वावलंबनाचे प्रमाण | अंदाजे 85% |
| आयातीत घट | द्रव दूध, पॅकेज्ड दूध, संपूर्ण दूध पावडरमध्ये लक्षणीय घट |
| व्हे पावडर आयात महत्त्व | डुक्कर पाळणाऱ्या जनावरांना खायला आवश्यक |
| अमेरिकेच्या निर्यातीवर परिणाम | व्हे पावडरची मागणी कायम, इतर दुग्ध उत्पादनांसाठी कमी |
दुग्ध आयातीवर परिणाम:
चीनच्या दुग्ध स्वावलंबनाच्या दिशेने झालेल्या प्रगतीमुळे आयातीमध्ये लक्षणीय घट झाली आहे:
- स्वावलंबनाचे प्रमाण: चीनच्या दुग्ध उत्पादनांमध्ये स्वावलंबनाचे प्रमाण 70% वरून अंदाजे 85% पर्यंत वाढले आहे, ज्यामुळे स्थानिक उत्पादनाद्वारे देशांतर्गत मागणी पूर्ण होऊ शकते.
- आयातीमध्ये घट: देशांतर्गत उत्पादनात वाढ झाल्यामुळे द्रव दूध, पॅकेज्ड दूध आणि संपूर्ण दूध पावडर आयात कमी झाली आहे. यामुळे जागतिक दुग्ध व्यापारावर परिणाम झाला आहे, विशेषतः त्या पुरवठादारांवर ज्यांची पूर्वीची बाजारपेठ चीन होती.
व्हे पावडर आणि चीज उत्पादन:
इतर दुग्ध उत्पादनांच्या आयातीत घट झाल्याने, चीन अजूनही व्हे पावडरची आयात करतो आहे, जे चीज उत्पादनाचे उपउत्पादन आहे. व्हे पावडर हे चीनच्या मोठ्या प्रमाणातील डुक्करपालनासाठी अत्यावश्यक आहे, ज्यासाठी हे पोषण महत्त्वाचे आहे. याशिवाय, चीनच्या चीज उत्पादन क्षमतेत फारशी वाढ झालेली नाही, ज्यामुळे अमेरिकेच्या व्हे पावडर निर्यातीची मागणी कायम आहे.
जागतिक दुग्ध बाजारावरील परिणाम:
चीनच्या दुग्ध स्वावलंबनाकडे झालेल्या बदलामुळे जागतिक दुग्ध बाजारावर काही परिणाम झाले आहेत:
- निर्यात गतिशीलता: चीनच्या दुग्ध आयातीतील घट जागतिक व्यापाराच्या गतिशीलतेवर परिणाम करत आहे. ज्यांनी पूर्वी चीनवर अवलंबून राहून दुग्ध उत्पादने निर्यात केली होती, त्यांनी बदललेल्या मागणीच्या पद्धतींनुसार जुळवून घ्यावे लागेल.
- मार्केट संधी आणि आव्हाने: अमेरिकन दुग्ध उत्पादक आणि इतर निर्यातदारांना बदलत्या बाजारपेठेतील परिस्थितीचा सामना करावा लागणार आहे. त्यामुळे ते आवश्यक उत्पादन पुरवठा टिकवून ठेवण्यासाठी प्रयत्न करत आहेत, तसेच नवीन बाजारपेठांची शोध घेत आहेत आणि उद्भवणाऱ्या आव्हानांचा सामना करत आहेत.
आगामी धोरणे आणि भविष्याचा दृष्टिकोन:
या बदलांमुळे जागतिक दुग्ध निर्यातदार त्यांच्या धोरणांमध्ये समायोजन करत आहेत:
- विविधता: दुग्ध उत्पादक चीनमधील कमी झालेल्या मागणीची भरपाई करण्यासाठी नवीन बाजारपेठांचा शोध घेत आहेत. उदयोन्मुख बाजारपेठेत विस्तार करणे आणि विद्यमान व्यापार संबंध दृढ करणे हे मुख्य धोरण आहे.
- उत्पादन नवकल्पना: स्पर्धात्मक राहण्यासाठी, दुग्ध कंपन्या नवीन उत्पादने आणि मूल्यवर्धित उत्पादने विकसित करण्यावर लक्ष केंद्रित करत आहेत, ज्यामुळे ग्राहकांच्या बदलत्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी नवकल्पनांचे प्रयोग करत आहेत.
चीनची दुग्ध स्वावलंबनाच्या दिशेने प्रगती हे जागतिक दुग्ध बाजारासाठी एक महत्त्वपूर्ण बदल आहे. देशांतर्गत उत्पादनात वाढ आणि आयातीवरील अवलंबित्व कमी झाल्यामुळे जागतिक व्यापाराच्या गतिशीलतेवर परिणाम होत आहे, विशेषतः दुग्ध निर्यातदारांसाठी. जरी चीन अजूनही व्हे पावडर आयात करीत असला, तरी इतर दुग्ध उत्पादनांची कमी झालेली मागणी जागतिक पुरवठादारांना समायोजन करण्याची आणि नवीन संधी शोधण्याची गरज निर्माण करत आहे. या बदलत्या परिस्थितीत टिकून राहण्यासाठी धोरणात्मक समायोजन आणि बाजारपेठेतील विविधता महत्त्वाची ठरणार आहे.
